Turnover teriminin anlamı adından da anlaşılacağı üzere top kaybıdır. Basketbolda top kayıpları karşı tarafın baskısı ile de olabilir, oyuncunun kendi yaptığı kural ihlalleri ile de olabilir. Oyuncular yaptıkları kural ihlalleri, hatalar ve fauller nedeni ile topun rakip takıma geçmesine sebep olur. Bu terimde tüm bunlara verilen genel isimdir.
Turnover teriminin ilk kullanılışı, durumun bu şekilde kabul edilişi ilk olarak Jack Barry ile gerçekleşmiştir o zamanlar resmi olarak tanınmamış olsa da terim. Resmi olarak bu şekilde adlandırılıp kullanılması ise NBA’de 67-68 sezonunda olmuştur.
Top kaybının yani turnoverın birçok sebebi vardır. Bunlardan bazı öne çıkan sebepler şu şekildedir:
- Oyuncu potaya şut çekmeden önce top ile double dribbling yapıyor ise
- Oyuncu hücum, teknik veya loose ball faul yapmış ise
- Oyuncu şut saatini takip etmediyse
- Oyuncu saha dışına çıkmış ise
- Kesilen paslar veya topa sahip olamama sebebi ile
- Oyuncu 5-10 saniye ihlali yapmış ise turnover yani top kaybı olur.
Turnover (Top Kaybı) Türleri
Top kaybına yol açan birçok durum ve sebep vardır basketbolda. Bu sebepleri iki alt başlıkta ayırarak inceleyebiliriz. Bunlar, rakip takımın defansının baskısı ile gerçekleşecek olan zorunlu top kaybı ve Bir oyuncunun dışarıdan baskı görmeksizin yaptığı ihlaller ve hatalar yüzünden gerçekleşen zorunlu olmayan top kaybıdır.
Ciroya yol açan çeşitli durumlar ve nedenler vardır. İşte size bu popüler terim hakkında daha fazla bilgi vermek için iki ana ciro türü. Zorunlu ve zorlamasız cirolar olarak bilinirler.
Forced Turnover (Zorunlu Top Kaybı)
Forced turnover yani zorunlu top kaybı, bir oyuncunun topa sahip olamaması ile gerçekleşir. Bu top kaybı türünde oyuncu dışarıdan gelen bir etki sebebi ile topu kaybeder. Yani aslında bu türün ortaya çıkma sebebi rakip takımın defans yapan oyuncusudur. Defans oyuncusu rakibine baskı yaparak zorunlu bir şekilde onu top kaybına iter. Çok yaygın bir top kaybı şeklidir ve herhangi bir basketbol maçında sıkça karşımıza çıkar. Zorunlu top kaybı aynı zamanda bir defans oyuncusunun ne kadar başarılı olduğunun kanıtı da kabul edilir çünkü top kaybı yaptıran başarılı olduğu sürece bunu sağlayabilir.
Bir oyun kurucunun top sürme sırasında topu defans yapan rakip oyuncuya kaptırması, oyuncuların birbirlerine pas vermeye çalışırken araya defans oyuncusunun girip topu çalması gibi dış etkenli pozisyonları genel olarak zorunlu top kaybı başlığı altında toplayabiliriz.
Unforced Turnover (Zorunlu olmayan Top Kaybı)
Unforced turnover yani zorunlu olmayan top kaybı adından da anlaşılacağı üzere, bir oyuncunun rakip takımın defansından baskı görmeden topu kaybetmesidir. Zorlama olmadan yapılan top kaybı, tamamen topu kaybeden oyuncunun kendi hatası ile gerçekleşir. Faul yapılarak, temel basketbol kurallarını ihlal ederek ve bazı teknik hatalar yaparak oyuncu top kaybına sebep olur ve sorumluluk tamamen ona aittir. Bu turnover türünde hata oyuncuda olduğu için oyuncular koçları tarafından sıkça uyarılır ve oyunculara hata yapmamaları konusunda hatırlatma yapılır.
Oyuncunun topu pas vermeye çalışırken dışarı yollaması, kural ihlali yapıp topun karşı takıma geçmesini sağlaması, topu herhangi bir sebepten kendi kendine kaybetmesi, faul yapılması ile topun karşı takıma verilmesi gibi sebepler bu top kaybı türüne örnek olarak verilebilir.
