Ragbi ile Avrupa futbolundan esinlenerek ve iki oyun karıştırılarak ortaya çıkan Amerikan futbolu, ülkesinde oldukça popülerdir ve inanılmaz derecede sevilmektedir. Bunun yanı sıra dünyanın farklı yerlerinde de hayranları ve sıkı takipçileri bulunmaktadır. Sert bir spor dalı olan amerikan futbolunu daha yakından tanıyalım…
Amerikan Futbolu Nedir?
Amerikan futbolu; on bir oyuncudan oluşan iki takım ile, mekik şeklinde bir topla, kendisine özgü çizgilerle bölünmüş oyun alanına sahip bir sahada oynanır. Amerikan futbolunda temel amaç; belirli kurallara uyarak daha fazla sayı yapan ve maçı kazanan taraf olmaktır. Maçı kazanmak için hücum takımının, topu pas yaparak ya da koşu ile ilerletmesi gerekir. Hücum takımının on yardlık mesafeyi geçmek için dört hücum hakkı bulunur ve eğer bu dört hücum hakkı içerisinde on yardlık mesafeyi geçerse, hücum takımı yeni dört hücum hakkı kazanır. Savunma takımının amacı ise, hücum takımının ilerlemesine ve sayı yapmasına engel olmaktır. Sayı yapmanın ise iki yolu vardır; birincisi topun saha sonuna ulaştırılması, yani touchdown, ikincisi ise topun belirli bir noktadan vurularak sayı direkleri (goalpost) arasından geçirilmesi yani field goal’dur. Touchdown’un değeri 6 sayı, field goal’un değeri 3 sayıdır.
National Football League (NFL) en bilinen Amerikan futbolu ligidir. Aynı zamanda dünyanın en yüksek izleyici kitlelerinden birine sahip bir ligdir. Çoğu kişinin bildiği, NFL liginin şampiyonluk maçı olan Super Bowl ise dünyanın en çok izlenen spor etkinliğidir diyebiliriz.
Geçmişten Günümüze Amerikan Futbolu
Amerikan futbolu; Amerikadan ragbi ve Avrupadan futboldan esinlenilerek ortaya çıkarılmış bir spordur dalıdır. Amerikan futbolu maçı olarak kabul edilebilecek düzeyde ilk maç, 6 Kasım 1869’da, Rutgers ve Princeton adlı iki kolej takımı arasında oynanmış ve ragbi-Avrupa futbolu kurallarının karışımı kurallar çerçevesinde maç yönetilmiştir. 1880 tarihinde ise Amerikan futbolunun babası olarak bildiğimiz Walter Camp liderliğinde amerikan futboluna; snap, takım sayılarının 11 olması gibi kurallar eklenir ve oyun günümüzdeki güncel haline yaklaştırılır. Walter Camp aynı zamanda ,1878’de, Yale Üniversitesi futbol takımının kaptanlığını da yapmıştır. Günümüzde NFL ise oldukça popülerdir.
Amerikan Futbolu Nasıl Oynanır?
Bir amerikan futbolu maçında, 15’er dakika süren dört set bulunur. Yani normalde bir maç bir saat sürer. Ancak bu toplam maç saati, molalar ve set araları ile birlikte daha fazla uzayabilmektedir. Amerikan futbolunda iki farklı şekilde skor kazanır takımlar. Bunlardan biri touchdown, diğeri ise field goal’dur. Touchdown’da hücum takımının koşucusu, savunma hattını geçip rakip takımın sahasının sonuna gelir ve topu yere değdirir ve takıma 6 sayı kazandırır. Field goal’da ise oyuncu topu fırlatılarak iki direğin arasından geçirmeye çalışır ve başarılı olursa takıma 3 sayı kazandırır.
Amerikan futbolunda maçın kaderini büyük ölçüde etkileyen durumlardan birisi kesinlikle takımların durumunu belirlemektir. Yani takımların maçta hücum takımı mı yoksa savunma takım mı olduğunu belirlemek. Amerikan Futbolunda para atışıyla hücum ve savunma yapacak takımlar maç başlamadan belirlenir. İki takımın kaptanının yaptığı atışlar sırasında hücum yada savunma takımlarına uygun dizilişler yapılır.
Amerikan futbolunda asıl amaç Quarter Beck’i korumaktır. Bir hücum takımının touchdown yapana kadar 4 hücum hakkı vardır. 4 hücum hakkı boyunca touchdown yapamaz ise top karşı tarafa geçer…
Koşu ve pas oyunu olmak üzere iki farklı oyun türü vardır amerikan futbolunda. Hangi oyun türünün seçileceği ve oynanacağı QB tarafından belirlenir. QB, takım arkadaşlarına saha içindeki dizilişten ve oyun stratejisinden bahseder ve onları hazırlar. Takım da koşu oyunu tercih edilirse; topu koşuculara taşır. Pas oyunu tercih edilirse topu ileride bekleyen forvet ve koşuculara bırakmaya çalışır oyuncular.
Amerikan Futbolunda Saha ve Top
Amerikan futbolu maçları, uzunluğu 120 yard (110 metre) ve eni 53 yard (48 metre) olan çim sahalarda yapılır. Sahadaki sayı çizgileri ile saha sonu çizgisi arasında 10 yard (9,1 metre) mesafe bulunur. Amerikan futbolunda kullanılan top ragbi topu ile neredeyse aynıdır. 397-425 gram ağırlıklarında olabilir bu değişkenlik gösterebilir.
Amerikan Futbolu Terimleri
False Start: Hücum takımının herkes yerleştikten sonra, motion dışında oyun başlangıcına benzer bir hareket yapması yasaktır. Hücum takımının oyun başlangıcına benzer herhangi bir hareket yapması ise “false start” olarak adlandırılır.
Shift: Hücum takımı, oyun başlangıcı ile karıştırılmayacak şekilde yer değişikliği yapabilir. Bu ise shift olarak adlandırılır.
Motion: Motion, hücum takımından bir oyuncunun oyun başlamadan yada başladığı andaki hareketidir. Sadece bir oyuncu oyun başladığında motion’da olabilir, ancak motion ileriye doğru değil, yana veya geriye doğru olmalıdır.
Offense Line Dizilişi: Hücum takımı dizildiğinde, en az 7 oyuncu neutral zone’un hemen arkasında dizilmelidir. Line’daki 7 oyuncunun sahada nasıl dizileceği konusunda herhangi bir sınırlama yoktur. Line’da dizilen 7 oyuncu arasından en dış tarafta dizilenler pas tutma hakkına sahiptir. Daha içeride dizilen oyuncuların pas tutma hakkı ise yoktur.
Eligible: Pas tutma hakkı olan oyunculara denir.
Ineligible: Pas tutma hakkı olmayan oyunculara denir.
Encroachment: Snap yapılmadan önce, herhangi bir hücum oyuncusunun neutral zone’a girmesi durumuna verilen ad.
Offside: Snap yapıldığında, bir defans oyuncusu neutral zone içerisinde veya ilerisinde ise buna offside denir.
Neutral Zone: Topun uç noktaları arasında kalan ve her iki saha kenar çizgisine kadar uzanan bölge neutral zone yada NZ olarak adlandırılır. Oyuna başlarken her iki takım da bu bölge dışında olmalı, sahanın kendine ait tarafında beklemelidir.
Snap: Topun Center tarafından, arkasında yer alan bir oyuncuya verilmesi yada atılmasıdır. Snap yapıldığında oyun başlar. Seri hareketle yapılmalıdır.
Facemask: Bir oyuncunun, rakip oyuncuyu kaskındaki bir açıklıktan veya facemask’ten tutmasıdır. Kural ihlalidir.
Incidental Facemask: Oyuncunun normal oyun kuralları içerisinde istemsiz olarak kaskı tutmasıdır.
Intentional Facemask: Oyuncunun kasıtlı olarak rakibin kaskından tutması yada çekmesidir. Ceza verilir.
Holding: Bir oyuncunun, rakip oyuncuyu tutarak ilerlemesini engellemesi kurallara aykırıdır. Ceza verilir.
Block-in-the-back: Rakibin sırtından blok yapmak kurallara aykırıdır. Blok sadece rakibin önünden veya yanından yapılabilir.
Block-below-the-waist: Oyuncunun bel altına yapılacak bloklar belirli kurallarla sınırlandırılır.
Tackle: Topla koşan oyuncuyu düşürmeye yönelik bir harekettir. Sınırlamaları vardır. Rakibe kafa atmak, yumruk atmak gibi sert hareketler kurallara aykırıdır.
Bloklama: Bir oyuncunun, karşı takım oyuncusunu vücudunun herhangi bir kısmıyla engellemesi.
Koruyucu Pad’ler: Baldır, diz, kalça gibi bölgeleri darbelerden korumak amacıyla kullanılan malzemelere denir.
Omuz Koruyucu (Shoulder Pad): Omuz ve Göğüs kafesini koruyan, forma altına giyilen koruyucuya verilen ad.
Kask: Oyuncunun kafasını korumak üzere tasarlanmış başlık.
